เชียงใหม่-กรมชลประทานเร่งวัดคุณภาพน้ำ “น้ำตกห้วยหก” ก่อนไหลเข้าอ่างแม่ธิ 6 ดัชนีชี้คุณภาพน้ำอยู่ในเกณฑ์มาตรฐาน
ชลประทานลำพูนเร่งตรวจคุณภาพน้ำ “น้ำตกห้วยหก” ไหลหน้าแล้งอย่างไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อน ตรวจสร้างความมั่นใจก่อนน้ำไหลเข้าอ่างแม่ธิ วัด 5 จุด ดัชนีคุณภาพน้ำล้วน “อยู่เกณฑ์คุณภาพตามมาตรฐาน” ใช้เพื่อการเกษตรได้ไร้ปัญหา ด้านกำนันบ้านธิเผย เกินกว่า 60 ปี น้ำไม่เคยไหลหน้าแล้ง คนเฒ่าคนแก่ในหมู่บ้านไม่มีใครเชื่อว่าจะมีน้ำ เมื่อมีน้ำทุกคนดีใจที่จะได้ระบบนิเวศที่สมบูรณ์ ทุกวันให้มาวัดระดับหวังจะมีน้ำไหลออกมาอย่างต่อเนื่อง
ตามเกิดเหตุการณ์มีน้ำไหลในห้วงฤดูแล้งบริเวณน้ำตกห้วยหก ท้องที่บ้านดอยเวียง หมู่ที่ 9 ต.บ้านธิ อ.บ้านธิ จ.ลำพูน ซึ่งเป็นเขตรับผิดชอบอุทยานแห่งชาติแม่ตะไคร้ ภายหลังเกิดเหตุแผ่นดินไหวเมื่อวันที่ 28 มีนาคม 2568 ที่ผ่านมา และมีภาพข่าวปรากฏสู่สื่อออนไลน์ต่างๆ ต่อมาได้มีการตรวจสอบโดยการเดินขึ้นสำรวจพื้นที่บริเวณห้วยหก ซึ่งน้ำที่ไหลมาก่อให้เกิดน้ำตก จึงเรียกว่าน้ำตกห้วยหก และมีแอ่งน้ำขนาดเล็กด้านล่างของน้ำตก จากการสำรวจเหนือขึ้นไปของน้ำตกห้วยหก พบว่ามีน้ำซับไหลออกมา เป็นร่องรอยเดียวกับตาน้ำหรือน้ำซับ จะมีน้ำไหลในช่วงฤดูฝน และหยุดไหลในช่วงฤดูแล้ง ไม่ได้เป็นตาน้ำใหม่ ต่อมานักธรณีวิทยา ได้มาสำรวจและแนะนำว่า น้ำที่ไหลอยู่ในขณะนี้น่าจะมาจากเหตุการณ์แผ่นดินไหว เมื่อวันที่ 28 มี.ค. ที่ผ่านมา อาจจะมีน้ำไหลตลอดไป หรืออาจจะเป็นช่วงเวลาหนึ่ง โดยในช่วงนี้ไม่ควรนำน้ำไปบริโภค เนื่องจากต้องเก็บตัวอย่างน้ำไปตรวจสอบก่อน เพื่อวิเคราะห์สารปนเปื้อนหรือโลหะหนัก บริเวณตาน้ำก็มีกลิ่นคล้ายกำมะถันและมีสีแดงๆ เมื่อไหลผ่านลำห้วยซึ่งเป็นทรายจึงดูใสไม่มีสี
ต่อมา นายสุภรณ์วัฒน์ สุรการ ผู้อำนวยการโครงการชลประทานลำพูน (ผคป.ลำพูน) ได้นำเจ้าหน้าที่ชลประทานลำพูน พร้อมเครื่องมือลงพื้นที่บริเวณน้ำตกห้วยหก เพื่อทำการตรวจสอบคุณภาพน้ำ เนื่องจากน้ำจากน้ำตกห้วยหกจะไหลลงสู่อ่างเก็บน้ำแม่ธิ ซึ่งเป็นอ่างเก็บน้ำในความรับผิดชอบของโครงการชลประทานลำพูน เพื่อให้ทราบเบื้องต้นถึงคุณภาพน้ำที่สามารถใช้การได้หรือไม่อย่างไร
นายสุภรณ์วัฒน์ สุรการ ผคป.ลำพูน กล่าวว่า น้ำตกห้วยหกเป็นแหล่งต้นน้ำของอ่างเก็บน้ำแม่ธิ ซึ่งตั้งอยู่ อ.บ้านธิ จ.ลำพูน จากการมาตรวจคุณภาพน้ำในวันนี้ เจ้าหน้าที่ได้วัดค่าน้ำซึ่งภาพรวมเบื้องต้นค่าน้ำยังอยู่ในเกณฑ์ปกติ ค่า PH หรือค่าความเป็นกรด-ด่าง พบว่าค่อนข้างมีความเป็นด่าง ที่ระดับ 7 กว่าๆ ถึง 8 คือ มีความเป็นด่างเล็กน้อย ซึ่งค่ายังอยู่ในเกณฑ์ที่สามารถใช้สำหรับการเกษตรได้ปลอดภัย
“จากการสอบถามทางผู้เกี่ยวข้องในพื้นที่ ทราบว่าตั้งแต่วันที่เกิดเหตุแผ่นดินไหวในเมียนมา เมื่อวันที่ 28 มี.ค. 68 บริเวณน้ำตกห้วยหกเริ่มมีน้ำไหลในวันที่ 29 มี.ค. นับถึงวันที่มีน้ำไหลราว 7-8 วันแล้ว ปัจจุบันนี้น้ำจากน้ำตกห้วยหกยังไหลไม่ถึงอ่างแม่ธิ แต่น้ำก็มีมาเติมอยู่ตลอด ปริมาณน้ำยังไหลในอัตราที่คงที่ ยังไม่ลดลง แสดงว่าจะมีน้ำมาเติมอย่างต่อเนื่อง คาดว่าอีกราว 1-2 สัปดาห์ น้ำจะไหลไปถึงอ่างเก็บน้ำแม่ธิ” นายสุภรณ์วัฒน์ฯ กล่าว
ผคป.ลำพูน กล่าวอีกว่า อ่างเก็บน้ำแม่ธิมีขนาดความจุที่ 5 ล้าน ลบ.ม. ปัจจุบันมีปริมาณน้ำเก็บกักอยุ่ราว 70 กว่าเปอร์เซ็นต์ ส่งน้ำเพื่อการเกษตรในพื้นที่ของ อ.บ้านธิ และพื้นที่บางส่วนของ อ.เมืองลำพูน สามารถสนับสนุนพื้นที่ทางการเกษตรได้ราว 5,000 ไร่
ด้าน นางราตรี สายวังจิตต์ กำนันตำบลบ้านธิ กล่าวว่า วันที่ 29 มี.ค. 68 หลังจากแผ่นดินไหวได้หนึ่งวัน ได้ให้กลุ่ม ทสม. เข้ามาทำแนวกันไฟใกล้ๆ บริเวณน้ำตกห้วยหก ก็ไม่มีใครสนใจว่าจะมีน้ำ ไม่มีใครเห็นใครพบว่าน้ำตกมีน้ำก็ไปช่วยกันทำแนวกันไฟ พอทำแนวกันไฟเสร็จมี ทสม. เป็นชายคนหนึ่งเดินลงมาบริเวณน้ำตก พบว่ามีน้ำไหลก็เป็นภาพที่ปรากฏตามสื่อต่างๆ ในวันแรกๆ ซึ่งก็เชื่อกันว่าเป็นผลมาจากแผ่นดินไหว
“ขุนดอยบริเวณนี้มีลักษณะตื้น ฝั่งข้ามสันเขาไปอีกด้านเป็นพื้นที่ จ.ลำปาง น้ำจะมีเฉพาะช่วงฤดูฝน ฤดูน้ำหลาก ก่อนที่จะเจอน้ำ ไม่มีน้ำกว่า 2 เดือนแล้ว ปกติในช่วงที่มีน้ำไหล ทสม.จะนำท่อ PVC มาทำกาลักน้ำไปไว้ใช้ ณ ที่ทำการด้านล่างน้ำตก และได้เก็บท่อไปทั้งหมดแล้ว เพราะไม่มีน้ำ เกรงว่าอาจจะถูกไฟไหม้หากเกิดไฟป่า ก็น้ำไม่ไหลเลยมากว่า 2 เดือนแล้ว กลับมีน้ำไหลอีกครั้ง ซึ่งไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อนเลยที่น้ำจะไหลในช่วงฤดูแล้ง ตั้งแต่เกิดมาก็เพิ่งมาเจอน้ำมีในช่วงแล้ง แต่ดีใจมากที่ฤดูแล้งมีน้ำไหล เพราะอยากให้ระบบนิเวศป่าแห่งนี้สมบูรณ์” กำนันตำบลบ้านธิ กล่าว
“แม้แต่ผู้เฒ่าผู้แก่ในหมู่บ้านยังไม่เชื่อเลยว่ามีน้ำออกน้ำไหลในช่วงแล้ง แต่อดีตนานมากแล้วอาชีพของคนบ้านธิจะตัดไม้สักขาย เมื่อไม้สักหมดป่าก็จะแล้งไปเลย นานมากกว่า 60 ปีแล้ว ก็ราว 10 กว่าปีที่ผ่านมาได้ร่วมกันทำฝายชะลอน้ำ ด้านบนน้ำตกขึ้นไปจะมีฝายเล็กๆ เป็นจำนวนมาก 200-300 ฝาย ก็ยังไม่ทราบได้ว่าน้ำที่ไหลขณะนี้จะเป็นน้ำใต้ดินที่เกิดจากการสร้างฝายชะลอน้ำหรือไม่ นักธรณีที่มาตรวจหาสาเหตุการที่มีน้ำไหลในช่วงแล้ง แนะนำให้สังเกตน้ำที่ไหลออกมาจะหมดหรือหยุดไหลหรือไม่ หรือจะออกมาตลอด ก็คือจะเป็นตาน้ำอยู่ตลอดไปหรือไม่ ทุกวันนี้ทางหมู่บ้านได้กีการวัดระดับน้ำเป็นประจำ” นางราตรีฯ กำนันตำบลบ้านธิ กล่าว
สำหรับการตรวจวัดคุณภาพน้ำบริเวณน้ำตกหัวยหก อ.บ้านธิ จ.ลำพูน ในครั้งนี้ มีการตรวจในลำธารที่น้ำไหล ทั้งสิ้น 5 จุด ซึ่งแต่ละจุดผลค่าดัชนีที่ได้อยู่เกณฑ์คุณภาพน้ำตามมาตรฐาน และได้นำมาประมวลผล 3 จุด เพื่อหาค่าเฉลี่ย โดยวัดตามดัชนีวัดคุณภาพน้ำ ได้แก่ อุณหภูมิของน้ำ (Temp) ค่าความเป็นกรต-เบส (pH) ค่าความนำไฟฟ้า (EC) ค่าออกซิเจนละลาย (DO) ปริมาณของแข็งทั้งหมดที่ละลายน้ำ (TDS) และ ค่าความเค็ม (Sa) รวม 6 ดัชนีชี้วัดคุณภาพน้ำ ซึ่งผลการตรวจวัด ทั้ง 3 จุด ค่าดัชนีที่ได้อยู่เกณฑ์คุณภาพน้ำตามมาตรฐาน
ศูนย์ข่าวภาคเหนือ 24northernnews เชียงใหม่